| آیا میدانید با دادن یک ایمیل در همین پایین، مشترک این نوشتههای بیسرو صدا خواهید شد؟ |
هنر حذف، در خدمت دوران سازی و تاریخ سازی
کسانی در رسانهها گفتهاند اندیشهی گاندی، اندیشهی روز است.
شاید بیجا نگفتهباشند.
از طرف دیگر، عبارتی از او ثبت شده که بهترین لطف دوستان و مخالفاناش را به خود، این دانسته که نظرات درستاش را به شکلی جدی عمل کنند و همزمان بیرحمانه نقد کنند.
او در زمینهی سنت، در عین مدارای حداکثری، مرزشکنی است حداکثری، چون قبول دارد که:
اگر کودکی حرفی درست بزند، باید پذیرفت، اما اگر خود برهما، خدای ما، چیزی نادرست بگوید، باید مثل پرِ کاه دورش انداخت.
این شیوهی نگرش شجاعانه و علنی و شفاف به متن مقدس، با نگاه نظری و عملیِ ناروشن استالین، مرد شماره یک شوروی تفاوت دارد. هر دو ظاهرا اهل تخطی از آیات و نصّ باورهای پایهای هستند، اما یکی با “نظرداشت” خودِ خودِ انسان و اخلاق، که آن دو را برتر از سنت دینی میداند، و دیگری با ملاحظهی مناسبات قدرت، چه قدرت فردیِ خود یا قدرت حاکمیت باشد، چرا که برایاش مهم نیست که برای تحقق این یا آن آرمان تمدنی و فرهنگی، در امروز یا در آینده، عدهای هم خشک و تر با هم بسوزند؛ مهم رسیدن به نقطهی تعیین شدهاست.
این جاست که راهشان به کلی از هم سوا میشود.
در کتاب، از این دو رهیافت بیشتر خبردار خواهیم شد.
امروز دوم اکتبر (۱۰ مهر)، سالروز تولد گاندی است که خیلی هم مهم نیست، اما خبر چاپ سوم کتابی در مورد نگاه او و استالین، خبر خوبی است در کساد-بازار کتاب اندیشه و “کتاب بهطور کلی” در ایران؛ چرا که این چاپ با فاصلهی کمی از چاپ اول منتشر شدهاست.
بهتر است بدانیم این کتاب زندگینامه نیست، اما میتواند مثل کتاب راهنمای عمل، کار کند!